PRINSES JULIANA POPPENKIND   door Dirk-Jan List

HKH Prinses Juliana der Nederlanden (1909-2004) was als kind een echt poppenkind. Toen ze jong was kreeg ze mooie poppen in klederdracht. Maar aandoenlijk zijn de porseleinen poppen en bustes van Prinses Juliana. Zij zijn omstreeks 1912 gemaakt en gemodelleerd naar het leven. Door de jaren heen werd het een traditie om Juliana, die inmiddels koningin was geworden, een pop te schenken. Dit gebeurde bij staatsbezoeken en de bekende defilés. Ze mocht poppen in Nederlandse klederdracht en internationale kostuums in ontvangst nemen. De verzameling groeide uit tot ruim 600 exemplaren. Zij worden bewaard in de Koninklijke Verzamelingen.

Van 29 oktober 2022 tot en met 26 februari 2023 is in Museum Hoeksche Waard de bijzondere tentoonstelling “Juliana, Een eeuw in poppen” te zien. In de tentoonstelling staan circa 70 poppen uit de Koninklijke Verzamelingen. Zij zijn aangevuld met poppen in de klederdracht van de Hoeksche Waard, Goeree-Overflakkee en Zeeland. Ook zijn er drachten en krullenmutsen op ware grootte te zien.

Er is een duidelijke relatie tussen de collectie poppen van Koningin Juliana en Museum Hoeksche Waard. Na de watersnoodramp van 1953 was er in de Hoeksche Waard veel verloren gegaan. Hierdoor kwam het besef op dat het lokale erfgoed moest worden bewaard voor de toekomst. Dit resulteerde in een historische presentatie in 1958 op de zolder van de HBS in Oud-Beijerland. Deze tentoonstelling had de school te danken aan de aardrijkskundedocent Jan de Rooy. Uiteindelijk resulteerde dit project in de stichting en opening van het toenmalige streekmuseum (1968), het huidige Museum Hoeksche Waard.

In deze HBS presentatie stonden reeds zes poppen uit het privébezit van Koningin Juliana. Eén van deze poppen – gekleed in het Nederlandse militaire uniform (battledress) omstreeks 1945 is momenteel weer te bewonderen in de tentoonstelling. In dezelfde vitrine staat een andere unieke pop, gekleed in de nationale feestrok of bevrijdingsrok. Mies Boissevain-van Lennep lanceerde het idee voor vrouwen om na de oorlog de bevrijding te vieren in een speciale nationale feestrok. Deze rokken zijn gemaakt van verschillende restjes stof, die de draagster herinnerden aan gebeurtenissen uit de oorlog. Omdat er in de jaren direct na de oorlog nog een grote textiel schaarste was werden vrouwen gestimuleerd lapjes te ruilen zodat zij toch een veelkleurige rok konden maken. De zoom bestaat uit punten van oranje stof met daarin de data van feestdagen geborduurd.

Volgend jaar herdenken we in de Hoeksche Waard dat het 70 jaar geleden is dat de watersnoodramp plaatsvond. Een van de poppen staat heel dicht bij deze herdenking. In 1950 kreeg Juliana bij haar bezoek aan Zeeland vier poppen in lokale klederdracht aangeboden. Voor elke dochter één. Slechts één van deze poppen is bewaard gebleven. In 1953 bezocht zij wederom Zeeland om de schade van de watersnoodramp te aanschouwen. Ook bij haar bezoek aan de Hoeksche Waard kreeg Koningin Juliana een pop in lokale dracht aangeboden.

Voor liefhebbers van klederdrachten, antieke poppen en het Nederlandse vorstenhuis is deze tentoonstelling een must.