Van Watersnoodramp tot Museum    2023-04-01      door Dirk-Jan List

Dit jaar herdenken we de watersnoodramp van 1953. Het is inmiddels 70 jaar geleden dat op 31 januari en 1 februari grote delen van Nederland werden geteisterd door een springvloed, waardoor de dijken braken. Ook de Hoeksche Waard werd zwaar getroffen. Mensen en dieren verdronken en huizen werden meegesleurd door de watermassa.

Toch kwam er uit deze ramp ook iets goed. Het schudde het historisch besef van de inwoners van de Hoeksche Waard wakker. Zij beseften dat te veel van het cultureel erfgoed verloren was gegaan en dat wat de ramp had overleefd bewaard moest blijven voor het nageslacht. Bijvoorbeeld het bijzondere behangsel in ’t Hof van Assendelft (ca. 1830), dat de watersnood overleefde omdat het hoog en droog op zolder lag.

In 1958 verzorgde docent aardrijkskunde drs. J.E. (Jan) de Rooy op de zolder van de HBS in Oud-Beijerland een presentatie met oude voorwerpen uit de Hoeksche Waard. In de collectie van het museum zijn de poster en folder van deze presentatie bewaard gebleven. De titel van de presentatie luidde ‘Tentoonstelling Streekhistorie Hoeksche Waard.’ In de folder kunnen we lezen dat deze tentoonstelling ‘bijzondere luister’ werd bijgezet ‘door de expositie van poppen uit de collectie van H.M. Koningin Juliana.’ Eén van deze poppen was gekleed in het Nederlandse uniform van de Prinses Irene Brigade, omstreeks 1945. De tentoonstelling was een groot succes en smaakte naar meer…

De inwoners uit de Hoeksche Waard wilden een eigen museum en in 1960 richtten zij de Stichting Streekmuseum Hoeksche Waard op. Maar er was toen nog geen museumpand voor tentoonstellingen en de opslag van een collectie. Vervolgens kocht de Stichting het inmiddels vervallen Hof van Assendelft. Van 1966 tot en met 1968 werkten vrijwilligers hard om het pand geschikt te maken als museum. Dit kon niet zonder de subsidies van de toenmalige gemeenten in de Hoeksche Waard en giften van particulieren en bedrijven. Maar het resultaat mocht er wezen, want conservator Jan de Rooy kon in 1969 namens het museum de provinciale culturele prijs van de Culturele Raad van Zuid-Holland in ontvangst nemen.

In de decennia die volgenden werd ook de Herenboerderij Oost-Leeuwenstein aangekocht. Beide panden werden drastisch gerenoveerd en gerestaureerd. Op de ‘catwalk’ van de herenboerderij organiseren we verschillende wisseltentoonstellingen per jaar. Tot en met 26 februari 2023 is dit de tentoonstelling ‘Juliana. Een eeuw in poppen.’ Laat nu de pop in het uniform van de Prinses Irene Brigade – na 64 jaar – weer in het museum te zien zijn. Dit manneke is één van de 65 poppen uit de Koninklijke Verzamelingen, die de kern vormen van de tentoonstellingen over het leven van Juliana. Deze expositie is de laatste kans om fraaie en antieke poppen uit de Koninklijke Verzamelingen te bezichtigen.