Column 08-2025  Het tragische lot van Pinas Zwarenstein en zijn familie  
door Dini Heijden

Op 12 april 2025 ging de website Oorlog in de Hoeksche Waard 1940–1945 live, een belangrijke digitale bron om de herinnering aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in de regio levend te houden. Eén van de namen die we vinden op deze website is die van Pinas Zwarenstein, een horlogemaker en goudsmid uit Strijen, wiens leven eindigde in Auschwitz.

Pinas werd geboren op 30 april 1870 in Strijen en leidde een relatief rustig leven, samen met zijn vrouw Kaatje en hun dochters Bertha en Corrie.

Zijn beroep als horlogemaker en goudsmid was zijn levenswerk. Terwijl Pinas op stap was om zijn handelswaar aan de man te brengen, runden zijn vrouw en dochters een winkeltje aan huis. Het leek een vredig leven, totdat de nazi’s op 10 mei 1940 Nederland bezetten.

Pinas Zwarenstein en zijn familie waren Joods en de uitroeiing van het Joodse volk streefden de nazi’s met systematische ijver na, ook in Strijen. Dochters Bertha en Corrie kregen een ‘oproeping voor werkverruiming in Duitschland’ en moesten zich op 14 augustus 1942 melden bij Loods 24 in Rotterdam. Zij vertrokken en zouden Strijen en hun ouders niet meer terugzien.

Pinas en Kaatje, beiden op leeftijd, dachten wel met rust gelaten te worden; de realiteit bleek anders. 

"We kunnen in Polen wel kleren naaien voor de soldaten"

Op 5 november 1942 werden Pinas, zijn vrouw Kaatje, zijn zussen Kaatje, Eva, Sientje en Cornelia en zijn schoonzussen Mijntje en Sientje opgepakt door de SD’ers van Groep X van de Rotterdamse politie. De familie werd, via Amsterdam, afgevoerd naar Westerbork. Daar ontmoetten ze Bob Cahen uit Leiden, de joodse sergeant van het zoeklichtbataljon die tijdens de mobilisatie was ingekwartierd bij Pinas en Kaatje Zwarenstein. Zij vertelden aan hem: We geloven dat de oorlog niet lang meer zal duren en wij kunnen in Polen wel kleren naaien voor de soldaten, als dat nodig is. Van vernietigingskampen wilden ze niets horen! Op 10 november 1942 stonden zij, belast en beladen met hun bagage op het perron, klaar voor het transport. Bob Cahen wenste hen een goede reis. Ze gingen naar Auschwitz, naar hun dood.

Drie dagen later, werden de 72-jarige Pinas, zijn vrouw, zussen en schoonzussen, bij aankomst in Auschwitz direct vergast. Eén familie in één klap uitgewist. Dit verhaal staat ook voor zoveel andere families die door de oorlog geliefden verloren.

Bezoek de expositie Hoeksche Waard: '40 - '45, van mobilisatie naar wederopbouw, tot en met 2 november te bezichtigen in Museum Hoeksche Waard.

Op de website www.wo2.museumhw.nl staan de persoonlijke levensverhalen van Pinas en alle slachtoffers, zodat we niet vergeten wat er is gebeurd.

Het is niet alleen een eerbetoon aan degenen die niet meer onder ons zijn, maar ook een herinnering aan onszelf om dit nooit te vergeten.

Afbeelding:  Stolpersteine Familie Zwarenstein, Strijen Ⓒ Wilma Kapoen, Museum Hoeksche Waard