Wisseltentoonstelling: 23 maart t/m 27 oktober 2024
In de Hoeksche Waard verbouwden veel boeren in de 17 e tot halverwege de 19 e eeuw meekrap. Dit deden zij voor de rode kleurstof, die uit de wortels werd gewonnen. In goede jaren resulteerde de teelt van dit plantje in een hoog inkomen en veel werkgelegenheid. Over rood valt nog veel meer te vertellen. Dat laten we in de tentoonstelling zien.
Meekrap
De Latijnse naam van meekrap is Rubia tinctorum. De plant met gele bloempjes groeit goed op de zilte zeeklei van de Zuid-Hollandse Eilanden en Zeeland. Dus ook in de Hoeksche Waard. Voordat de wortels geoogst konden worden, moest de plant wel drie jaar groeien. Pas dan waren de wortels lang en dik genoeg om te verwerken en was de kwaliteit het best. Met een lange smalle schep (delfspade of meespa) haalden sterke mannen de wortels voorzichtig uit de grond. Dit was zwaar werk. Daarna werden de wortels gedroogd in speciale schuren met meerdere verdiepingen, meestoven genoemd. Op het eiland stonden vier meestoven: een in Oud-Beijerland, een in Numansdorp en twee in Strijen. De meestoven waren ook de plaats waar de wortels werden verwerkt tot kleurstofpoeder. De uitvinding van de chemische kleurstoffen maakte een einde aan de meekrapindustrie.
De kleur rood
Rood is een opvallende, en daarom belangrijke, kleur. Rood is een signaalkleur. Deze geeft aan dat iets gevaarlijk is. Dan moet je goed oppassen. Daarom hebben verkeersborden en de gevarendriehoek een rode rand. En daarom zijn brandweerauto’s rood. Rood is ook een symbool voor warmte en liefde. In politiek, religie en in verschillende culturen heeft rood een eigen betekenis gekregen. Rode zakdoeken danken hun kleur ook aan de meekrap.
Rode rokken
In de zeventiende eeuw droegen modieuze vrouwen rode onderrokken. Deze onderrokken waren gemaakt van een dikke wollen stof, baai genaamd. De wol was geverfd met meekrap. In achttiende- eeuwse lijsten van eigendommen (boedelbeschrijvingen) uit de Hoeksche Waard kunnen we lezen dat vrouwen op het eiland in het bezit waren van een rode baaien onderrok. Halverwege de negentiende eeuw werd het opnieuw mode om opvallende rode wollen onderrokken te dragen. De rode onderrok vond ook zijn weg naar de Nederlandse klederdrachten, zo ook in de Hoeksche Waard. Arme vrouwen in de Hoeksche Waard droegen alleen op zondag naar de kerk hun mooie jurk of rok. Zij waren erg zuinig op hun zondagse kleding. Doordeweeks liepen ze rond in hun rode baaien (wollen) onderrok. Daarom werden de arme buurten op het eiland ook wel de ‘Rode Rokkenbuurten’ genoemd.
Digitale lesbrief
Het museum heeft op de website van LessonUp een digitale lesbrief voor het basisonderwijs staan over de plant meekrap en de kleur rood. In het boek De Canon van de Hoeksche Waard is in venster 15 veel te lezen over de meekrapteelt op het eiland.
Boerderij Oost-Leeuwenstein
Dorpsstraat 13
3274 BB Heinenoord
Tel. 0186-601535
't Hof van Assendelft
Hofweg 13 (ook postadres)
3274 BK Heinenoord
Contact
Privacy statement en cookiebeleid
@ Museum Hoeksche Waard
KvK 41118538
NL36RABO0351102450
Boerderij Oost-Leeuwenstein is geheel rolstoeltoegankelijk, ‘t Hof van Assendelft gedeeltelijk, daar is een traplift. In beide gebouwen is een invalidentoilet.